A
continuación publicamos un interesante artigo do camarada Herwig Lerouge,
dirixente do PTB, publicada en Estudos Marxistas. Nel analízanse as negativas
consecuencias que para o movemento obreiro de Italia, Francia, Grecia e Alemaña
tiveron, e teñen hoxe, a implicación de forzas denominadas comunistas e
excomunistas en distintos gobernos burgueses.
A materia
analizada garda unha estreita relación co que vén sucedendo no estado español coa
activa implicación de Esquerda Unida e o PCE (seccións españolas do Partido da
Esquerda Europea) en distintos gobernos autonómicos, como o caso de Andalucía
ou Asturias, e en moitos gobernos municipais.
Dada a dimensión europea do oportunismo do PEE (Partido da Esquerda Europea), no que están implicados o PC de Francia, o Partido da Refundación Comunista de Italia, Syriza en Grecia, Die Linke en Alemaña e IU e o PCE en España (que forman parte da Presidencia do PEE), os datos que ofrece este artigo son unha valiosa contribución á loita contra o oportunismo que se libra no estado español nas filas do movemento obreiro e popular.
A participación dos partidos comunistas no
goberno: unha forma de saír da crise capitalista?
Por Herwig Lerouge.
No transcurso dos últimos anos, a posibilidade que teñen certos partidos comunistas (ou excomunistas) de participar no goberno estivo á orde do día. En Alemaña, Die Linke participou en certos gobernos rexionais e, por certo, segue participando. O partido discutiu a posibilidade de participar no goberno federal. En Grecia e nos Países Baixos, a coalición de esquerda Syriza e o Socialistische Partij anunciaron claramente a súa vontade de entrar ao goberno. A folgada maioría do Partido Socialista Francés, durante as recentes eleccións parlamentarias do 2012, eliminou a dúbida sobre unha nova participación no goberno do Partido Comunista Francés. O PCF e, en Italia, a Rifondazione Comunista e o Partido dos comunistas italianos, participaron en moitos gobernos no transcurso das últimas décadas.
No 2008, o éxito electoral de certos destes partidos levaron á revista británica de esquerda, The New Statesman, a concluír: “O socialismo, o socialismo puro, inalterado, unha ideoloxía considerada morta polos capitalistas liberais, regresa con forza. Ao longo do continente, asistimos á tendencia de que partidos de centro esquerda establecidos desde hai moito tempo sexan desafiados por outros indudidabelmente socialistas, que defenden un sistema económico no que os intereses do capital se subordine ao dos simples traballadores[1]”.
Desgraciadamente, esta visión sobre un brillante futuro socialista para Europa foi traspasada polos últimos resultados electorais, e, feito máis importante aínda, pola evolución política destes partidos.
A traxedia italiana.
Após 36 meses de innovación, a dirección da Rifondazione Comunista declárase lista para participar no goberno, xunto aos demócratas cristiáns de Romano Prodi e a social-democracia de D’Alema. Durante o 6º Congreso do PRC, en marzo de 2005, Bertinotti afirmou que o seu partido debía ser a forza motriz dun proceso de reforma. E a participación no goberno volveuse un paso necesario en devandita dirección. No discurso de clausura do Congreso afirma: “O goberno, incluso o mellor, non é máis que un paso, un paso de compromiso. O partido debe situarse nunha posición que deixe ver a súa estratexia, a fin de mostrar que quere ir máis lonxe […][3]”. Para previr críticas contra o PRC, que forma parte dunha coalición favorábel á UE xunto ao antigo presidente da Comisión Europea, Romano Prodi, Bertinotti non atopa mellor escusa que a gastada pirueta da social-democracia: “Debemos difundir a idea de que os movementos e o partido deben gardar a súa autonomía respecto ao goberno. O partido non debe ser identificado co goberno. Debe manter a súa propia liña e unha estratexia activa separada deste [4]”.
O archicoñecido membro do grupo Bildelberg, Romano Prodi, estaba presente no Congreso e percibiu moi ben o xiro do dirixente de Rifondazione : “Velaquí un partido socialista de esquerdas que acepta o desafío de goberno [5]“.
En menos de 10 anos, Bertinotti conseguiu colocar un importante potencial revolucionario baixo o control do sistema. No ano 2007, o PRC súmase á coalición da “Oliveira”. Sen unha clara oposición de esquerdas anticapitalista á participación na guerra en Afganistán e ás medidas de austeridade do goberno de Prodi, a dereita encheu o baleiro político e Berlusconi chegou ao poder. O PRC perdeu toda a súa representación parlamentaria na debacle da esquerda electoral. Trátase da experiencia máis recente dos estragos que o revisionismo pode ocasionar. Actualmente, o movemento comunista italiano atravesa unha profunda crise.
Francia: Comunistas no goberno (1981, 1987).
Na euforia da
vitoria electoral de Miterrand en 1981,
o secretario xeral do PCF, George Marchais, enviou a 4 comunistas ao goberno
para modificar “o equilibrio de poder”. O dirixente do PCF, Roland Leroy,
explicábao así: “A nosa presenza concorda ben coa nosa misión e a nosa
estratexia: utilizar cada oportunidade, incluso o máis pequeno paso cara a
adiante, para construír un socialismo orixinal mediante medios
democráticos[6]”.
En lugar de obter un socialismo orixinal, a clase obreira francesa debeu soportar un Código de traballo desregulamentado, unha seguridade social reducida e a desconexión dos salarios da subida da inflación. Seis anos máis tarde, en xullo de 1997, a dirección do PCF volveu facer o mesmo. Tres ministros comunistas se alían ao goberno da “esquerda plural” (PS-PCF-Verdes-MDC) chegada ao poder logo das grandes loitas de 1995. Resultado? En devandito goberno houbo máis privatizacións que na suma das administracións de dereita de Juppé e Balladur. A privatización de Air France foi supervisada polo ministro comunista de Transporte, Jean-Claude Gayssot. Air France, France Télécom, as compañías de seguros GAN e CIC, a Sociedade Marsellesa de crédito, CNP, Aeroespacial, todas elas foron “abertas ao capital”. A dirección do PCF continuaba no goberno de “Jospin-o guerreiro” cando, en 1999, Francia apoiou o bombardeo de Yugoslavia pola OTAN.
En lugar de obter un socialismo orixinal, a clase obreira francesa debeu soportar un Código de traballo desregulamentado, unha seguridade social reducida e a desconexión dos salarios da subida da inflación. Seis anos máis tarde, en xullo de 1997, a dirección do PCF volveu facer o mesmo. Tres ministros comunistas se alían ao goberno da “esquerda plural” (PS-PCF-Verdes-MDC) chegada ao poder logo das grandes loitas de 1995. Resultado? En devandito goberno houbo máis privatizacións que na suma das administracións de dereita de Juppé e Balladur. A privatización de Air France foi supervisada polo ministro comunista de Transporte, Jean-Claude Gayssot. Air France, France Télécom, as compañías de seguros GAN e CIC, a Sociedade Marsellesa de crédito, CNP, Aeroespacial, todas elas foron “abertas ao capital”. A dirección do PCF continuaba no goberno de “Jospin-o guerreiro” cando, en 1999, Francia apoiou o bombardeo de Yugoslavia pola OTAN.
Por suposto, fixéronse certas concesións ás esixencias sindicais, pero, como ocorrera no 1936 co goberno da Fronte popular, basicamente foron resultado das grandes loitas que precederon ou acompañaron a vitoria electoral da esquerda.
Pretender modificar no hemiciclo parlamentario, o equilibrio de poder, en favor da poboación traballadora é absurdo aos ollos de todos aqueles que observan o circo electoral, que ven aos miles de grupos de presión e as comisións de expertos pagos polos grupos de negocios co fin de influír directamente nas decisións políticas. E para mostrar de que xeito “a riqueza exerce o seu poder indirectamente, pero con maior eficacia” (retomando as palabras de Engels) o mellor lugar son os Estados Unidos. No ano 2000, os 429 candidatos con mellor financiamento nas súas campañas ocuparon os 429 primeiros lugares no Congreso estadounidense. Só os lugares do 430 ao 469 foron dados a candidatos con menos “fortuna”[7].
Se hai unha conclusión de toda a época do neoliberalismo, é esta: a evidencia de que a influencia dos grupos máis poderosos do capital sobre os Estados nación, as institucións europeas e as institucións financeiras internacionais nunca foron tan abertas e descaradas. As decisións reais son a prerrogativa do executivo desde hai numerosas décadas e o Parlamento non é máis que un instrumento para ratificar as decisións que xa se tomaron a nivel gobernamental. Cada vez máis, as leis prepáranse nos despachos ministeriais, e actualmente, nos grupos de presión das firmas máis importantes. A paz duradeira e o progreso social requiren unha sociedade socialista e unha transformación radical da sociedade. A vía parlamentaria cara ao socialismo repousa na ilusión de que o gran capital vai aceptar retroceder e que chegará a ceder sen máis o aparello do Estado á clase obreira cando esta estea suficientemente representada no Parlamento.
Naturalmente, debemos ser conscientes que actualmente a maioría da xente en Europa ve a orde social actual como o único posíbel.
Un proceso
revolucionario require flexibilidade táctica, a adaptación á realidade
política, unha adecuada avaliación do obxectivo de cada batalla, un coñecemento
exacto das contradicións de clase e das correlacións de forza, así como grandes
alianzas.
Nós loitamos por reformas, loitamos por reforzar a forza política e organizativa dos traballadores. Non lle dicimos á poboación: “Resolveremos isto por vós”, senón que lles dicimos: “Tomade vós mesmos o destino nas vosas mans”. En cada batalla, os traballadores adquiren experiencia e o noso deber é introducir a perspectiva socialista a longo prazo. Ata na loita polas reformas, o decisivo non é o parlamento ou as eleccións, senón as loitas. Todos os avances do movemento obreiro foron resultado dun combate organizado, facendo a campaña, e creando correlación de forza nas rúas.
A Esquerda europea.
O Partido da
Esquerda Europea é un salto cualitativo da evolución cara o reformismo (de
esquerdas), declara un dos seus fundadores, o presidente do Partido do
Socialismo Democrático (PDS), Lothar Bisky. Nunha entrevista realizada pola
revista Freitag, explica: “Para as forzas políticas da Unión Europea que teñen
como orixe o movemento obreiro revolucionario, o Partido da Esquerda Europea
significa un novo paso cualitativo no proceso de adaptación do socialismo de
esquerdas[8]”.
Nin no Manifesto da Esquerda Europea nin nos seus estatutos, faise referencia á propiedade privada dos medios de produción, ás crises económicas inherentes ao sistema, á competencia asasina que se libra entre as empresas monopolistas, ou ao reparto do mundo entre as principais potencias imperialistas. O partido da Esquerda europea promete “unha alternativa progresista”, a “paz”, a “xustiza social”, un “desenvolvemento sostíbel” e outras fermosuras que ninguén quixese rexeitar[9].
Todo queda de forma vaga dentro dos límites do sistema e as súas relacións de propiedade. É un esforzo van buscar a menor referencia á estratexia da revolución social. Ao contrario, o Partido céntrase basicamente na “reforma en profundidade” das institucións do sistema. “Queremos facer que as institucións electas –o Parlamento Europeo e os parlamentos nacionais– teñan máis poder e posibilidades de control [10]”.
Die Linke.
O WASG,
composto polo Partido Socialdemócrata (SPD) e os Verdes, naceu no ano 2005 tras
as protestas suscitadas contra o goberno de Gehrard Schröder. A reforma Hartz IV, que lle retiraba
o subsidio de desemprego ao cabo dun ano ao introducir aos parados nun sistema
de asistencia social, creou un enorme sector de salarios baixos. As
consecuencias da reforma Hartz IV foron desastrosas. Un informe das Nacións
Unidas[11] sobre a situación social en Alemaña mostra que na actualidade o 13%
da poboación vive por baixo do nivel de pobreza e que 1.3 millóns de persoas,
aínda tendo traballo, precisa dunha axuda suplementaria pois os seus ingresos
non son suficientes para a subsistencia. A pobreza infantil afecta a 2.5
millóns de nenos. Algúns estudos mostran que 25% dos escolares acoden a clase
sen almorzar.
Asistimos ao incremento da pobreza entre as persoas anciás debido a pensións modestas que diminúen pola redución do salario. Actualmente hai 8.2 millóns de persoas con empregos temporais ou “mini-jobs” – de menos de 400 euros por mes. Dos novos empregos, o 75% son precarios. Todo isto faille o caldo gordo aos super-ricos. En Alemaña, no 2010, había 924 mil millonarios, é dicir, aumentaran o 7.2% en tres anos.
Esta “reforma” dividiu ao partido socialdemócrata e levou ao antigo ministro socialdemócrata Lafontaine a abandonar ao partido. Seguíronlle federacións enteiras do movemento sindical alemán. Estes tránsfugas crearían o WASG. O partido unificado WASG-PDS converteuse en “Die Linke” e en 2009 obtivo o 11.9% dos sufraxios nas eleccións federais, logrando 78 asentos. O seu número de membros roldaba os 80.000.
Mais tres anos máis tarde, segundo os sondeos máis recentes, Die Linke ten problemas para pasar o antidemocrático limiar do 5% que se aplica a todas as eleccións, tanto nacionais como rexionais. En maio de 2012, perdeu os seus asentos nos Parlamentos federais e rexionais de Schleswig-Holstein (do 6%, os votos pasaron ao 2.2%) e de Renania do Norte-Westfalia (do 5.6% ao 2.5%). O número de membros diminuíu a menos de 70.000.
A nova socialdemocracia.
“Die Linke,
como partido socialista, opta por alternativas, por un futuro mellor” (p.4).
Este futuro inclúe, con gran xusteza, “unha vida con seguridade social, cun
ingreso mínimo asegurado exento de sancións e ao abrigo da pobreza, así como
unha protección total contra a dependencia, cunha pensión obrigatoria para
todos, que se apoie na solidariedade, ao abrigo da pobreza, con educación
aceptábel, gratuíta, accesíbel para todos, con diversidade cultural e
participación de todos na riqueza cultural da sociedade, cun sistema de
impostos xusto que reduza as cargas impostas aos ingresos baixos e medios, pero
que as aumente aos altos ingresos, apuntando substancialmente ás grandes
fortunas para facer efectiva a democracia e facer valer a lei contra o poder
exorbitante das grandes compañías, coa abolición de toda forma de
discriminación baseada no sexo, idade, estatus social, filosofía, relixión,
orixe étnica, orientación sexual e identidade, ou baseada en incapacidades de
calquera xénero”.
Mais non se sabe con certeza se estas boas intencións concretaranse neste sistema capitalista ou se se debera abolir este sistema. Nun pasaxe pódese ler: “Necesitamos un sistema económico e social diferente: o socialismo democrático” (p.4). Critícase a “economía social de mercado” como “un compromiso entre o traballo asalariado e o capital que nunca eliminou a explotación depredadora da natureza nin as relacións patriarcais nas esferas públicas e privadas”. Noutros pasaxes, o problema non é o sistema senón o “capitalismo sen restricións” (p.58), o “modelo político neoliberal” (p.56) e os “mercados financeiros desregulamentados” (p.15).
O texto evoca un “longo proceso de emancipación no que o dominio do capital é revertido mediante as forzas democráticas, sociais e ecolóxicas”, que levará a unha “sociedade de socialismo democrático” (p.5). Noutro lugar do documento, a clave do cambio social é a cuestión da propiedade. “Mentres que as decisións tomadas polas grandes compañías oriéntanse cara aos beneficios desexados máis que cara ao ben público, a política estará suxeita a chantaxes e se minará a democracia”.
Máis adiante, “a propiedade pública” limítase “aos servizos de interese xeral de infraestrutura social, ás industrias do sector enerxético e ao sector financeiro” (p.5). E o programa copia a vella tese socialdemócrata de “a democracia que se estende á toma de decisións económicas e somete todas as formas de propiedade a normas emancipadoras, sociais e ideolóxicas. Sen a democracia na economía, a democracia permanece imperfecta […]”. De modo que esta “orde económica democrática diferente” será unha economía de mercado regulamentada. “Someteremos a regulamento do mercado da produción e da distribución a un marco e a un control democrático, social e ecolóxico”. “O mundo dos negocios debe estar sometido a un severo control da competencia” (p.5).
A clase obreira non ten ningún rol na conquista do poder político. É cuestión de “maiorías ganadoras” (p.20) e o “socialismo democrático” poderá levarse a cabo no seo de estruturas “democráticas” da constitución alemá e dun “estado social de dereito”.
Os servizos de intelixencia deberán ser abolidos, pero o “control democrático” do exército e da policía serán suficientes para transformalos en ferramentas do socialismo.
A participación no goberno.
Un pregúntase como puido adoptarse esta posición só pouco despois da debacle do que sempre fora presentado como un notábel exemplo da estratexia do partido: o desastre de Berlín. En agosto de 2010, Die Linke afundiuse nas eleccións do Senado de Berlín. En 10 anos de participación no goberno berlinés, o partido sofre unha debacle, pasando do 22.3% ao 11.5%.
Durante 10 longos anos, a coalición gobernamental SPD-Die Linke gobernou á capital alemá. Pecha numerosas garderías, recorta as indemnizacións sociais e privatiza 122.000 vivendas sociais. Die Linke votou pola privatización parcial do sistema berlinés de tranvías, fixo campaña contra a paridade nacional de salarios dos traballadores do sector público (que aínda gañan considerabelmente menos no Leste) e manifestouse contra os esforzos de devolver á titularidade pública a sociedade de auga de Berlín. Contribuíu igualmente a privatizar unha parte do principal hospital de Berlín –o que se traduciría nunha degradación das condicións de traballo e unha diminución dos salarios.
Mathias Behnis, politólogo e voceiro da fronte de resistencia contra a privatización da sociedade berlinesa de distribución da auga, e Benedict Ugarte Chacón, politóloga e voceira da iniciativa berlinesa contra o escándalo bancario, estableceron un balance particularmente negro no xornal Junge Welt do 20 de agosto de 2011[13]. A coalición SPD-PDS (neses momentos tratábase aínda do PDS; que máis tarde participaría na creación de Die Linke) fixo saber claramente desde o inicio de 2002 que vía tomaría, ao aprobar un fondo de risco para a Bankgesellschaft Berlín. Asume os riscos dun fondo inmobiliario creado pola banca por un monto de 21.6 mil millóns de euros. Desde entón, a Rexión de Berlín administra as perdas anuais desta banca. O PDS estivo de acordo en garantir as ganancias aos accionistas destes fondos, con axuda do diñeiro público.
Ao mesmo tempo, dirixiu unha política monetaria estrita en detrimento, por exemplo, dos subsidios aos cegos no 2003, ou dos billetes sociais para o transporte público urbano no 2004, despois de que os gobernos federais suprimisen os subsidios. Foron necesarias enormes protestas sociais para reintroducir estes billetes, pero a un costo moito máis elevado.
As garderías e as universidades deixaron de subvencionarse. Isto detonou vehementes protestas entre os estudantes e o congreso do PDS, o 6 de decembro de 2003, no luxoso hotel Maritim no centro de Berlín, tivo que ser protexido dos estudantes pola policía antimotíns, que fixo evacuar a rúa con brutalidade.
En maio de 2003, os pais foron obrigados a participar ata con 100 euros na compra de manuais escolares.
Die Linke en Berlín é igualmente responsábel do deterioro da situación de miles de inquilinos. En maio de 2004, o goberno rexional de Berlín vendeu 65.700 casas da sociedade pública de aloxamento GSW ao ventaxoso prezo de 405 millóns de euros a un consorcio ao que pertence o Whitehall-Fund da banca de investimento Goldman Sachs e a sociedade de investimento Cerberus. No 2010 permitiu a estas sociedades entrar á Bolsa e transformar miles de aloxamentos berlineses en obxectos de especulación.
Suprimiu igualmente os subsidios aos propietarios que poñían a súa casa en aluguer social, sen preocuparse no máis mínimo do que lle ocorrería aos inquilinos. Nos antigos apartamentos ata entón moi baratos, ocupados sobre todo por traballadores con baixos salarios e por desempregados, os alugueres aumentaron en 17%.
A auga vólvese mercadoría.
No acordo de coalición de 2006, Die Linke e o SPD falaron de comprometerse ao retorno da sociedade de distribución da auga á autoridade municipal. Pero non se fixo nada. Peor aínda, opuxéronse por todos os medios a un gran movemento extraparlamentario en favor da publicación do acordo secreto de privatización da sociedade de distribución da auga. Máis de 666.000 persoas reclamaron que fose obxecto dun referendo. A coalición fixo campaña contra esta acción. Aceptaron o referendo, obtido forzosamente, pero seguiron opoñéndose a toda iniciativa legal da poboación.
Todo o que poden dicir na súa defensa, é a eterna cantilena dos socialdemócratas: “Sen nós, tivese sido peor”. Pero non, tería sido bastante parecido, ou ata mellor, pois coa súa participación paralizaron unha parte do potencial de resistencia.
Após sufrir un golpe nas eleccións, queixáronse de non poder impoñer os seus puntos de vista ao SPD. Houbo “restricións á liberdade do movemento”, dixo o dirixente do partido Klaus Lederer. Naturalmente, pero cando prometes entrar a un goberno para cambiar as cousas, non debes sorprenderte se, a final de contas, a xente pregúntache que cambiaches.
Nos gobernos rexionais de Mecklemburgo-Pomerania Occidental, de Brandeburgo, e de Berlín, o partido participou nas restricións e nas pechaduras.
Con todo, o Congreso de Erfurt concluíu que a participación no goberno ten sentido.
A participación en gobernos locais, e ata federais, apenas se discute no seo do partido. A á dereita da dirección aproveitou ata os malos resultados recentes para reclamar que o partido renuncie ao seu “desexo de permanecer na oposición”. Debe declarar abertamente a súa intención de buscar participar en todos os niveis de goberno, particularmente co seu “compañeiro natural de coalición”, o SPD. Dietmar Bartsch, un dos seus principais voceiros, é apoiado polo partido os cinco Länder do leste, onde a organización é máis numerosa. No Leste, a participación no goberno volveuse a norma.
Oskar Lafontaine, considerado como representante da esquerda do partido, nunca se opuxo a que o partido se embarcase nas coalicións do poder –ao contrario. É keynesiano e soña cun tipo de Estado providencia socialmente limitado a nivel nacional. O regreso aos anos 70. Xunto cos seus compañeiros non deixa de formular os “principios” ou “condicións” a cubrir para participar no goberno.
“Non podemos deixar ao SPD e aos Verdes gobernar sos. O social só é posíbel connosco”. Ese era o título do texto de base da dirección do partido durante o seu congreso en Rostock no 2010. “Die Linke pode gobernar, ata mellor que os demais. E nós, no Mecklenburgo-Pomerania Occidental temos ideas moi claras sobre que se debe mellorar e como facelo”, declara Steffen Bockhahn, presidente rexional de Die Linke no Land Mecklenburgo-Pomerania Occidental[14]. “Debemos ter alternativas á coalición CDU-FDP”, din os dirixentes do partido. Coma se o SPD e os Verdes non estivesen de acordo en facer pagar a crise aos traballadores! Xa non hai crítica radical cara estes partidos.
Die Linke afirma que combina as protestas sociais e políticas, elaborando posíbeis alternativas e transformacións políticas no marco do goberno. Pero é evidente que actualmente non existen as correlacións de forza que fagan posíbel exercer tal presión sobre os gobernos que se vexan forzados a realizar importantes reformas en favor do pobo. A única consecuencia da participación gobernamental é que paraliza os movementos de masas e intégraos ao sistema, como xa o vimos en Berlín.
As experiencias da participación comunista nos gobernos europeos probaron que esta participación non detén as privatizacións, a regresión social, nin ata a participación en guerras imperialistas. Estas experiencias estremeceron a confianza nos partidos que participaron neses gobernos e mostraron que non hai diferenza con outros partidos. A participación nun goberno burgués onde os monopolios capitalistas dominan debilita as forzas anticapitalistas.
En Grecia.
En Grecia,
cantas máis posibilidades hai dunha vitoria electoral, máis aceptábel fai o seu
programa para a dirección da UE e a burguesía grega a sección local do Partido
da Esquerda Europea, Syriza. O seu programa gobernamental [15] presentouse como
un “plan para poñer fin á crise”. “O propósito é unir ao pobo ao redor do
programa gobernamental de Syriza co fin
de liberar a Grecia da crise, da pobreza e a súa mala reputación”. Non se
menciona en ningún sitio o sistema capitalista como o causante da crise: tan só
é máis o resultado da xestión “neoliberal”. O programa preséntase como social e
fiscalmente equitativo. Promete a anulación das medidas máis insoportábeis e
antisociais, o aumento ao salario mínimo, a restauración do antigo nivel de
protección contra o desemprego e enfermidade. Promete suprimir os impostos
especiais aos baixos e medianos ingresos. Pero este plan só pretende a
“estabilización dos gastos básicos ao redor dun 43% do PIB, fronte ao 36% do
memorándum, e a un máximo do 46% do PIB”. A idea é poñer a Grecia en “o
promedio actual no seo da zona euro”. É un programa que non vai máis aló do
marco capitalista. “Organizaremos o relanzamento da produción do país con
importantes impulsos para apoiar o desenvolvemento de industrias competitivas”.
Só promete conxelar a privatización de entidades públicas de importancia
estratéxica que aínda eran públicas en 2010, cando estalou a crise. Sobre a
débeda, o programa busca un compromiso coa burguesía da UE. Está moi por baixo
do programa de 10 puntos de Syriza das
eleccións do 6 de maio, que esixía “unha moratoria no pagamento da débeda,
negociacións para anular certas débedas (non a débeda, como esixe o KKE) e a
regulación da débeda restante para incluír provisións para o desenvolvemento
económico e o emprego [16]”. O 8 de maio, logo das primeiras eleccións, Alexis
Tsipras, o dirixente de Syriza, presenta un programa de cinco puntos como base
para a formación dun “goberno de esquerdas”. En ningures se plantexa “a
creación dunha comisión de auditoría internacional para investigar as causas do
déficit en Grecia, cunha moratoria no pagamento da débeda en espera da
publicación dos resultados da auditoría[17]”.
Antes das novas eleccións do 17 de xuño, o seu “programa de goberno” limítase a denunciar os préstamos (negociados coa Troika) remprazando as súas condicións por “outras que non poñan en dúbida a soberanía nacional de Grecia e a supervivencia económica do noso país. Non se aceptarán sen máis condicións como a prioridade no reembolso de préstamos ou o embargo da propiedade do Estado, acordada cos acredores polo memorándum…” Non hai reivindicacións radicais que busquen facer pagar aos responsábeis da crise (os burgueses gregos e europeos e outros bancos…), nin medios para impoñer as súas medidas. Todo será negociado. O programa non espera impoñer “a anulación do réxime fiscal cero para as compañías navais e a Igrexa”, senón que “busca un acordo” coa industria marítima para suprimir as 58 exencións. Non se di nada sobre a creación dun goberno capaz de impoñer as súas propias medidas. Quere “elevar o nivel de impostos ao mesmo nivel que o resto da UE”, onde a totalidade da carga recae nas costas da poboación traballadora. En ningures se suscita a cuestión do control da administración ou do sistema económico polos traballadores. Quen vai controlar aos patróns, aos banqueiros? Nada sobre a policía, o exército. Syriza quédase no seo da OTAN, da UE.
As duras leccións do pasado.
O goberno dos traballadores, tal e como foi proposto pola Terceira Internacional, enténdese como “a fronte unida de todos os traballadores e unha coalición de todos os partidos de traballadores, tanto na área económica como política, para loitar contra o poder da burguesía e, finalmente, para tombala”. “As tarefas máis fundamentais de tal goberno de traballadores deben consistir en armar aos traballadores, desarmar as organizacións contra-revolucionarias burguesas, introducir o control da produción (polos traballadores), facer cargar o principal peso dos impostos sobre os ricos, e romper a resistencia da burguesía contra-revolucionaria[18]”.
O devandito goberno de traballadores só é posíbel se nace das loitas de masas e se é apoiado polas organizacións militantes de traballadores[19].
Aqueles que
xustifican unha coalición cos partidos políticos burgueses nas institucións
parlamentarias utilizan a miúdo os escritos de Dimitrov sobre a fronte unida
contra o fascismo. É certo que Dimitrov criticaba á xente que rexeitaba a
política da fronte unida contra o fascismo, pero segundo Dimitrov, a fronte
popular antifascista débese crear en base a unha fronte unida de traballadores.
Pide que un goberno de fronte popular tome medidas revolucionarias
anticapitalistas: pode xurdir “unha situación tal que a formación dun goberno
de fronte única proletario ou de fronte no interese do proletario. […] Esiximos
deste que poña en práctica reivindicacións revolucionarias radicais,
determinadas, que respondan á situación. Por exemplo, o control da produción, o
control dos bancos, a disolución da policía, o seu remprazo pola milicia
obreira armada, etc.[20]”.
Dimitrov poñía en garda contra o feito de que, “manter unha fronte popular en Francia non significa que a clase obreira vai apoiar ao actual goberno[21] custe o que custe […]. Se, por unha razón ou outra, o goberno existente se mostrase incapaz de facer pasar o programa da Fronte Popular, adopta a liña de retirada ante o inimigo, do seu país e do estranxeiro, se a súa política debilita a resistencia á ofensiva fascista, entón, a clase obreira, co propósito de reasegurar os lazos da Fronte Popular, provocará a substitución do actual goberno por outro [22] […]”.
É o que pasou e o PCF tardou moito tempo en comprendelo. En 1936, tras a vitoria electoral dos partidos de esquerda, formouse o goberno Blum de socialistas e radicais, apoiado desde o exterior polo PCF. Unha enorme vaga de folgas exerceu presión sobre o goberno para forzalo a satisfacer as reivindicacións que se atopaban no programa da Fronte Popular. Pero, para retomar os termos do seu presidente, o goberno fixouse como obxectivo atopar un xeito de “procurar un alivio suficiente a aqueles que sofren” no marco da sociedade daquel entón. Para Blum, a misión da Fronte Popular consistía en “moderar a sociedade burguesa” e extraer “un máximo de orde, benestar, seguridade e xustiza”. Nesas condicións, o impacto negativo da participación no goberno aumentou considerabelmente. As administracións “de esquerda” presidindo sistemas capitalistas historicamente desmoralizaron e desmobilizaron á clase obreira, e abriron a vía a partidos e gobernos conservadores e ata de extrema dereita.
O goberno de Blum foi tumbado dous anos despois e bastaron dous anos máis para que os capitalistas franceses tomasen a revancha e recuperasen as concesións que fixeran. A iniciativa do Partido Socialista, o goberno dirixido polo líder do Partido Radical, Daladier, ilegalizou o PC o 21 de novembro de 1939 e os seus representantes foron sometidos a xuízo. O 7 de xullo de 1940 os mesmos representantes radicais e socialistas deron o seu voto de confianza no goberno do traidor Pétain.
Ata nos períodos nos que a participación no goberno pode levar á fase de loita aberta polo socialismo, é necesaria unha extrema vixilancia.
En setembro
de 1947, durante unha reunión onde estaban presentes membros do novo órgano de
coordinación dos partidos comunistas trala Segunda Guerra Mundial – o
Kominform[ 23]- os participantes criticaron a liña oportunista do PCF e do PCI
na súa política de fronte unida durante a ocupación e a súa participación
subsecuente no goberno.
A burguesía tiña interese en cooperar cos comunistas durante e despois da guerra porque era feble. Os comunistas deberon aproveitar esa situación para ocupar postos claves, pero non o fixeron. En lugar de conquistar o apoio das masas para tomar o poder, desarmaron ás masas e sementaron ilusións sobre a democracia burguesa e o parlamentarismo.
En lugar de crear a unidade antifascista a partir da base, mediante a creación de instrumentos emanados das masas, xuntando a todas as tendencias que estaban realmente dispostas a seguir a vía de loita por un poder revolucionario, os dirixentes do PCF e do PCI cometeron o erro de construír unha fronte pola cima, sobre a base dunha representación igualitaria dos diferentes partidos, cando o obxectivo dos partidos burgueses era evitar a transformación real do país. Para levar á práctica esta política, os dirixentes do PCF e do PCI aduciron que toda reivindicación diferente á de liberación nacional, toda reivindicación de cambios democráticos radicais e revolucionarios, expulsaría da fronte antifascista a un certo número de grupos sociais e de forzas políticas.
A reunión criticou ao PCF por permitir e ata facilitar o desarme e disolución das forzas da Resistencia baixo o pretexto de que a guerra non terminara e que unha acción contra a política de De Gaulle desembocaría nunha confrontación cos Aliados. Esta concepción facilitou a tarefa dos imperialistas preocupados por reconquistar as súas posicións previas á guerra. Creou ilusións sobre a “democracia” dos imperialistas e a súa capacidade de axudar na reconstrución, sen outros obxectivos, das nacións que foron liberadas do fascismo.
En xeral, os delegados na Conferencia reprocháronlles persistir nas ilusións dunha vía parlamentaria cara ao socialismo e propagalas entre as masas en lugar de mobilizalas contra a política prol de EEUU dos seus gobernos e por unha alternativa verdadeiramente revolucionaria[24].
Agora menos que nunca.
A política hostil cara aos traballadores nestes Estados non revela a políticos malvados nin a malos partidos con maliciosos programas. Mentres a propiedade privada dos medios de produción reine, mentres as empresas deban competir para sobrevivir, deberán acumular, aumentar as súas ganancias, reducir os salarios, rexeitar as reivindicacións sociais. A esta lei non se lle poden opoñer “bos” políticos no goberno con ideas e programas “correctos”.
O capitalismo actual xa non pode, como esperaba Lafontaine, volver á época da chamada “economía social do mercado” con cooperación social. Foi un episodio que debe ser situado no contexto da rivalidade ideolóxica entre socialismo e capitalismo, da forza dos partidos comunistas trala Resistencia, cando podían tomarse en conta reivindicacións a partir das ganancias da fase de reconstrución da posguerra.
Isto xa non é posíbel nin obviamente necesario na lóxica capitalista. Os 25 millóns de desempregados oficiais da UE que exercen unha presión sobre os salarios e os mercados de emprego hoxe mundialmente accesíbeis reducen o prezo da man de obra. O custo do desemprego duplica o orzamento social: os salarios á baixa aportan menos ingresos ás caixas da seguridade social e cada vez hai máis beneficiarios por atender a partir de devanditos fondos.
O afundimento do sistema de seguridade social non é máis que unha cuestión de tempo se non hai un combate de envergadura para facer que o capital pague impostos. Ademais, os ingresos dos impostos aos beneficios das empresas van á baixa malia que as ganancias crecen: necesítanse reducións suplementarias aos impostos para reforzar aos capitalistas nacionais nos mercados internacionais.
O Estado capitalista traballa para crear as condicións favorábeis para o crecemento da rendibilidade das empresas, para crearlles novos mercados grazas á privatización e a redistribución do ingreso nacional en favor dos posuidores de capital. Está aí para facer calar ou reprimir á clase obreira nacional e para garantir os intereses do capital noutras rexións.
De modo que a participación en gobernos nestas condicións significa unicamente a participación na regresión social, incluso aínda que logre ralentizar. Significa desarmar á resistencia e darlle falsas esperanzas ao movemento obreiro.
Antigos partidos comunistas escolleron participar no poder, sabendo a miúdo que isto significa gobernar baixo os intereses do capital e formar parte da destrución dos logros sociais obtidos tralas loitas por parte do movemento obreiro.
A participación no goberno contribuíu a desmobilizar a resistencia tan necesaria e o desenvolvemento dun contra-poder. Actualmente, para modificar o equilibrio das forzas de clase, debemos unirnos nos numerosos combates defensivos contra a regresión social, co fin de crear un movemento político independente de traballadores e daqueles a quen se impide traballar e difundir unha conciencia anticapitalista crecente no seo do movemento obreiro.
A debilidade dos comunistas e os sindicatos cunha clara orientación anticapitalista é a principal causa do dominio agresivo do capital na maior parte dos países capitalistas.
Necesitamos un programa político alternativo e debemos loitar por el. Que inclúa reivindicacións inmediatas pero que tamén a consigna da abolición das relacións capitalistas de propiedade. Estas reivindicacións non deben dirixirse a potenciais socios no seo dun goberno de esquerdas (que non existe), senón a un movemento obreiro organizado e a outras capas explotadas da sociedade. Deben dirixirse aos sindicatos, a todo tipo de organizacións populares activas en todos os dominios da loita social, democrática, anti-imperialista e cultural.
A verdadeira pregunta é saber de que xeito os partidos comunistas se van preparar para as batallas que virán, como se van a organizar para ser capaces de asumir eficazmente a carga das novas loitas da clase obreira e da poboación laboral en sentido amplo. A crise leva a grandes masas de traballadores a darlle as costas á socialdemocracia. Non debemos ofrecerlles unha socialdemocracia renovada. É necesario un partido revolucionario que teña en conta o nivel de conciencia actual, que faga seus os problemas da xente, que fale nunha linguaxe accesíbel, que busque a unidade o maior número de xente posíbel na loita. Pero que non esqueza os seus principios, que manteña o rumbo cara a unha sociedade na que non haxa explotación do home polo home, unha sociedade sen propiedade privada dos medios de produción, unha sociedade na que os traballadores serán realmente libres e cun Estado que protexa a liberdade da vasta maioría contra a opresión dunha minoría.
Herwig Lerouge é redactor en xefe de Estudos marxistas, www.marx.be
[1] « Socialism’s comeback », New Statesman, decembro 2008, http://www.newstatesman.com/europe/2008/12/socialist-partysocialism?page=5.
[2] Fausto Bertinotti e.a., Tesi maggioranza (tese da maioría),
V Congresso Nazionale, 2002, Partito della Rifondazione Comunista. Todas as
citacións sobre o PRCI proveñen da obra “A clase obreira na era das
multinacionais“, de Peter Mertens: http://www.jaimelago.org/node/7. (As teses en italiano : http://www.d-meeus.be/marxisme/modernes/Bertinotti63Tesi.html).
[3] Partito della Rifondazione Communista. VI Congresso
Nazionale. Relazione introduttiva del segretario Fausto Bertinotti.
[4] Partito della Rifondazione Comunista. VI Congresso
Nazionale. Conclusioni del segretario Fausto Bertinotti.
[5] La Stampa, 4 de marzo de 2005, p. 7, http://www.archiviolastampa.it/.
[6] Le Nouvel Observateur, 10 de febreiro de 1984.
[7] Michael Scherer, Amy Paris e.a., « Campaign inflation
», en The Mother Jones 400, marzo 2001, http://www.motherjones.com/news/special_reports/mojo_400/index.html.
[8] Junge Welt, 8 de abril de 2004, http://www.jungewelt.de/2004/04-08/004.php.
[8] Junge Welt, 8 de abril de 2004, http://www.jungewelt.de/2004/04-08/004.php.
[9] Parti de la Gauche européenne, « Manifeste du Parti de
la Gauche européenne », 10 de maio de 2004.
[10] Ibidem.
[11] United Nations Economic and Social Council, 20 de Maio
de 2011. Concluding Observations of the Committee on Economic, Social and Cultural
Rights. Alemania, http://www.agfriedensforschung.de/themen/Menschenrechte/deutsch-un.pdf
[12] Programme of the Die Linke Party http://en.dielinke.de/fileadmin/download/english_pages/programme_of_the_die_linke_party_2011/programme_of_the_die_linke_party_2011.pdf.
[13] Mathias Behnis et Benedict Ugarte Chacón, ”Die
Überflüssigen: Hintergrund. Harmlos, farblos und immer treu zur SPD. Zehn Jahre
Regierungsbeteiligung der Linkspartei in Berlin — eine unvollständige Bilanz des Scheiterns”, https://www.jungewelt.de/loginFailed.php?ref=/2011/08-20/024.php.
Regierungsbeteiligung der Linkspartei in Berlin — eine unvollständige Bilanz des Scheiterns”, https://www.jungewelt.de/loginFailed.php?ref=/2011/08-20/024.php.
[14] Disput, xuño de 2010.
[15] http://transform-network.net/de/blog/blog-2012/news/detail/Blog/a-roadmap-for-the-new-greece.html
[19] http://www.marxists.org/francais/inter_com/1922/ic4_01.htm
[20] Georgi Dimitrov, L’Offensive du fascisme et les tâches de l’Internationale communiste dans la lutte pour l’unité de la classe ouvrière contre le fascisme, http://actionantifasciste.fr/documents/analyses/28.html
[20] Georgi Dimitrov, L’Offensive du fascisme et les tâches de l’Internationale communiste dans la lutte pour l’unité de la classe ouvrière contre le fascisme, http://actionantifasciste.fr/documents/analyses/28.html
[21] O goberno da Fronte popular de socialistas e radicais
dirixido por Léon Blum, ver máis adiante.
[22] Georgi Dimitrov, OEuvres choisies, t. 2, p. 160,
Sofia Presse
[23] No 1943 foi disolta a Terceira Internacional. Tras a
derrota do fascismo, foi restaurada baixo o nome de Kominform. Esta reuníuse soamente
tres veces. Durante as súas sesións que se levaron a cabo do 23 ao 26 de setembro
de 1947, discutiuse ao detalle a situación en Francia e Italia.
[24] Intervención de Djilas o 25 de setembro de 1947.
Giuliano Procacci (red.), The Cominform : Minutes of the Three Conferences
1947/1948/1949, Milan, Fondazione Giangiacomo Feltrinelli & Russian Centre
of Conservation and Study of Records for Modern History (RTsKhIDNI), 1994, pp
255-257. Citado en Peter Mertens, « A clase obreira na era das multinacionais »
:http://www.jaimelago.org/node/7
.
[Fonte: PCPE]
-Traducido por FORXA!-